Astım teşhisi çocuklarda ve yetişkinlerde çok önemlidir. Belirtiler astımı düşündürüyorsa muayene ve gerekli testler sonrasında astım teşhisi konulur. Astım teşhisinin doğru yapılması çok önemlidir. Çünkü astım hastalığının tedavisi yıllar sürebilen bir tedavidir. Yanlış teşhis yapılırsa yıllarca gereksiz tedaviye maruz kalınabilir.
Astım teşhisinde belirtilerin astıma uyup uymadığına bakılır
Astım belirtilerinden en önemlileri öksürük, nefes sıkışması ve akciğerde hırıltı duyulmasıdır. Hastadan öksürüğün şekli hakkında bilgi alınır. Hasta çocuksa aileden bilgi alınır. Sık sık öksürük oluyor mu, öksürük geceleri daha çok oluyor mu, gece uykudan uyandırıyor mu, sabah uyanınca öksürük oluyor mu sorgulanır. Koşmayla, oyun oynamayla öksürük veya akciğerde hırıltı duyuluyor mu, öksürüklerde okula başlamayla birlikte artış oldu mu, her grip sonrası öksürük oluyor mu sorgulanır. Kokulara karşı hassasiyet de sorgulanır. Astımın belirtileri yaşa göre farklılıklar gösterebilmektedir. Bebekliğinden beri geçirilen hastalıklar, astımla birlikte görülebilen diğer alerjik hastalıklar yönünden bilgi alınır. Ailedeki alerjik hastalıklar sorgulanır.
Astım teşhisinde muayene
Akciğer sesleri dikkatli bir şekilde dinlenir. Solunum sıkışıklığı, göğüste şekil bozukluğu olup olmadığı ve astım dışında astımı taklit edebilen diğer hastalıkların muayene bulguları açısından değerlendirilir.
Astım teşhisinde alerji testi
Astım teşhisinin en önemli basamaklarından birisi alerji testidir. Astım hastalığı için alerji testi doğumdan itibaren her yaşta yapılabilmekle birlikte genellikle 1-2 yaşından sonra yapmayı uygun buluyoruz. Gıda alerjisi belirtileri varsa 2 aylıktan itibaren yapıyoruz. Alerji testinin bu konuda eğitim alan alerji uzmanlarınca yapılması önemlidir. Çünkü alerji testine göre astım olup olmadığı, alerji varsa neye karşı alerji olduğu, hangi alerjenlerden korunacağı ve alerji aşısı gerekip gerekmeyeceği kararı verilmesi gerekir. Ayrıca alerji aşısı gerekecekse kişiye özel hangi karışımın yapılacağı kararı verilmesi gerekir. Alerji aşıları her kişi için standart olmayıp kişinin alerjisine özel aşı hazırlanmaktadır. Bu aşılar eczanede satılan bir ilaç olmayıp yurtdışından siparişle getirtilmektedir. Bu nedenlerle alerji testinin 18 yaşından küçüklerde çocuk alerji uzmanı, 18 yaşından büyüklerde yetişkin alerji uzmanlarınca yapılması çok önemlidir.
Astım teşhisinde solunum fonksiyon testleri
5-6 yaşından büyüklerde solunum fonksiyon testleri yapılır. Solunum fonksiyon testi akciğer kapasitesi tayininde ve astım teşhisinde bize yardımcı olan bir testtir. 5 yaşından küçük çocuklarda yapılabilen özel solunum testleri ile de hava yollarındaki direnç değerlendirilerek astım teşhisinde bize yol gösterebilir.
Astım teşhisinde verilen havada nitrik oksit
Nefesteki nitrik oksit testi de astım teşhisi ve takibi açısından bize yol gösteren bir testtir. Bu test de 5-6 yaşından büyüklerde yapılabilmektedir.
Astım teşhisinde kan tahlilleri
Astım teşhisinde zaman zaman kan tahlillerine de ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle sık enfeksiyon geçiren çocukların bağışıklık sistemlerine bakılmasında fayda vardır.
Kandaki alerji seviyesi yol gösterir mi?
IgE denilen kandaki alerji seviyesi o kişinin alerjiye eğilimli olup olmadığını gösterir. Yüksek çıkması alerji testinde alerji çıkma olasılığının yüksek olduğunu göstermekle birlikte her IgE yüksek olanda alerji testi pozitif olmayabilir. Bunun tam tersi de geçerlidir. Her IgE değeri düşük olanda alerji testinde alerji çıkmayacak diye bir durum da söz konusu değildir. Bu tahlilin zaman zaman azalıp yükselmesi çok anlamlı değildir. Bu testle astım takibi yapılmaz.
Astım teşhisinde ne zaman ter testi gerekir?
Her hastada ter testi yapılmasına gerek yoktur. Özellikle 3 yaşından küçük ve kilo almada sorunu olan, öpmeyle ağza tuz tadı gelen, kakası yağlı ve bol olan çocuklarda ter testi yapılmasında fayda vardır.
Astım teşhisinde akciğer grafisi gerekir mi?
Akciğer dinleme bulgularında sorun varsa, zatürreden şüpheleniliyorsa veya hiç akciğer grafisi çekilmemişse çekilmesinde fayda vardır.
Astım teşhisinde reflü testleri gerekir mi?
Özellikle 3 yaşından küçük çocuklarda reflü de astım belirtilerini taklit edebilir. Reflüden şüphe varsa reflü testi yapılabilir.
Astım teşhisinde bronkoskopi gerekir mi?
Genelde gerekmez. Çok nadir olarak yabancı cisim şüphesi varsa, bronşlarda yapısal bir sorun düşünülüyorsa yapılması gerekebilir.
Sonuç olarak astım belirtileri olan bir kişide belirtiler astıma uygunsa, muayene edilir. Gerekli testler belirtilere ve çocuğun yaşına göre uygun olanları yapılır. Daha sonra çıkan sonuçlara göre astım olup olmadığına karar verilir.
Önemli Noktalar
-Astım teşhisinde belirtilerin astıma uyup uymadığı sorgulanmalıdır
-Astım teşhisinde alerji testi yanında solunum fonksiyon testi ve nefeste nitrik oksit testleri önemlidir. Bu testler dışında zaman zaman ter testi, reflü testleri, akciğer grafisi, kan testleri gibi testler de gerekebilmektedir.
-Astım teşhisinde alerji testi teşhis ve tedavi açısından önemli bilgiler vermektedir. Alerji testi testin değerlendirilmesi ve alerji aşıları konusunda özel eğitim almış olan alerji uzmanlarınca yapılması önemlidir. 18 yaşından küçüklerde çocuk alerji uzmanları 18 yaşından büyüklerde yetişkin alerji uzmanları vardır.